Di satu sisi Imam Ridha as hingga menginjak usia 47 tahun masih belum memiliki anak lelaki, dengan demikian banyak yang mempertanyakan masalah ini.
Shabestan News Agency, Kelahiran Imam Jawad as di tengah keluarga Imam Ridha as dikenal dengan kelahiran yang penuh kebaikan dan keberkahan. Sebagaimana yang disebutkan Shan’ani yang merupakan salah seorang sahabat Imam Ridha as yang berkata: suatu hari aku berada di sisi Imam Ridha as, kemudian Imam as membawa anaknya yang masih kecil sambil berkata “ini adalah anak yang tidak ada kelahiran selainnya yang paling membawa keberkahan bagi para Syi’ah kami.”
Pada masa Imam Ridha as terdapat permasalahan yang sangat serius, dimana Imam dihadapkan pada persoalan untuk mengenalkan Imam setelahnya yang kekhususan Imam ini belum pernah terjadi pada imam-imam sebelumnya, terlebih pasca kesyahidan Imam Kazhim as terbentuk satu kelompok yang menamakan diri sebagai aliran “Waqifiyah”, yakni aliran yang berhenti pada Imamah Imam Kazhim as.
Di satu sisi Imam Ridha as hingga menginjak usia 47 tahun masih belum memiliki anak lelaki, dengan demikian banyak yang mempertanyakan masalah ini.
Dan saat kelahiran Imam Jawad as, banyak yang meragukan tentang putera Imam Ridha as ini khususnya aliran Waqifiyah karena Imam Jawad as memiliki kulit yang berbeda dengan Imam Ridha as.
Kemudian suatu hari Imam Jawad as dibawa kepada ahli nasab dan wajah untuk melihat kebenaran keturunan Imam Ridha as ini dan pada saat itu Imam as berusia 2 tahun. Dan ketika melihat wajah Imam Jawad as para ahli nasab seketika bersujud dan berkata: celakalah kalian yang mendustakan bintang yang bersinar ini! Aku bersumpah bahwa ia berasal dari keturunan suci, ia adalah keturunan Rasulullah saww dari Ali bin Abi Thalib as.
امام جواد (عليه السلام) تجسم صلابت
امام جواد(ع)با دو خليفه نيرنگ باز عباسى يعنى مامون و معتصم معاصر بود. به گواهى متون تاريخى مامون مکارترين و منافق ترين خلفاى عباسى است. هدف نهائى مامون از تشکيل مجالس مناظره با امامان شيعه،شکست آنان و در نهايت سقوط مذهب تشيع بود.
خبرگزاری شبستان: در ميان خانواده امام رضا(عليه السلام) و در محافل شيعه از حضرت امام جواد(عليه السلام) به عنوان مولودى پرخير و برکت ياد میشود؛ چنان که صنعانى میگويد: روزى در محضر امام رضا(عليه السلام) بودم. فرزندش ابوجعفر را که خردسال بود. آوردند. امام فرمود: اين مولودى است که براى شيعيان ما با برکت تر از او زاده نشده است.
شايد چنين تصور شود که امام جواد(عليه السلام) ازامامان قبلى براى شيعيان با برکت تر بوده است. اين مطلب قابل قبول نيست. بررسى موضوع و ملاحظه شواهد و قراين نشان می دهد. تولد حضرت جواد(عليه السلام)در شرايطى صورت گرفت که خير و برکت خاصى براى شيعيان به ارمغان آورد.
عصر امام رضا(عليه السلام)مشکلات خاص خود را داشت و حضرت رضا(عليه السلام)در معرفى امام بعدى با مسايلى رو به رو گرديد که در عصر امامان قبل سابقه نداشت. از يک سو، پس از شهادت امام کاظم(عليه السلام)گروهى که به «واقفيه» معروف شدند. بر اساس انگيزه هاى مادى، امامت امام رضا(عليه السلام)را منکر شدند و از سوى ديگر، امام رضا(عليه السلام) تا حدود چهل و هفت سالگى داراى فرزند پسر نشد. چون احاديث رسيده از پيامبر(صلي الله عليه واله)حاکى بود که امامان دوازده نفرند ونه نفر آنان از نسل امام حسين(عليه السلام)خواهند بود، فقدان فرزند براى امام رضا(عليه السلام)هم امامت خود آن حضرت و هم تداوم امامت را با پرسش رو به رو می ساخت.
واقفيان نيز اين موضوع را دستاويز قرار داده،امامت امام رضا(عليه السلام) را انکار می کردند. اعتراض حسين بن قياما واسطى به امام هشتم(عليه السلام)در اين باره و پاسخ آن حضرت، بر درستی اين سخن گواهى می دهد. ابن قياما که از سران واقفيه بود. درنامهاى امام رضا(عليه السلام)را عقيم خواند و نوشت: چگونه ممکن است امام باشى در صورتى که فرزند ندارى؟ امام در پاسخ فرمود: از کجامیدانى من داراى فرزند نخواهم شد. سوگند به خدا، بيش از چندروز نمی گذرد که خداوند پسرى به من عطا می فرمايد و اين پسر، حق را از باطل جدا می کند.
خطر ديگرى که در اين مقطع حساس شيعيان را تهديد می کرد، قدرت گرفتن مذهب «معتزله» بود. مکتب اعتزال به مرحله رواج و رونق گام نهاده بود و حکومت وقت نيز از آنان پشتيبانى می کرد. معتزليان دستورها و مطالب دينى را به عقل خود عرضه می کردند. آنچه عقلشان صريحا تاييد می کرد، می پذيرفتند و بقيه را انکارمی کردند. چون نيل به مقام امامت امت در سنين خردسالى با عقل ظاهر بين آنان قابل توجيه نبود، پرسش هاى دشوار و پيچيدهاى مطرح می کردند تا به پندار خود آن حضرت را در ميدان رقابت علمى شکست دهند. البته امام جواد(عليه السلام)با پاسخهاى قاطع از اين مناظره هاسربلند برون آمده، هرگونه ترديد در مورد امامت خود را از بين برد و اصل امامت را تثبيت کرد. به همين خاطر، در زمان امام هادى(عليه السلام)اين موضوع مشکلى ايجاد نکرد; زيرا براى همه روشن شده بود که در برخوردارى از اين منصب الهى، خردسالى تاثيرى ندارد.
عصر تهاجم عقيدتى
امام جواد(عليه السلام)با دو خليفه نيرنگ باز عباسى يعنى مامون و معتصم معاصر بود. به گواهى متون تاريخى مامون مکارترين و منافق ترين خلفاى عباسى است. او کسى است که براى کسب پيروزى نهايى و قطعى بر انديشه شيعه، بسيار کوشيد. هدف نهائى مامون از تشکيل مجالس مناظره با امامان شيعه،شکست آنان و در نهايت سقوط مذهب تشيع بود. او می خواست براى هميشه ستاره تشيع خاموش گردد و بزرگترين منبع و مصدر مشکلات وخطراتى که مامون و ديگر حاکمان غاصب و ستمگر را تهديد می کرد، از ميان برداشته شود. مامون به حميدبن مهران - که در خواست مناظره با امام رضا(عليه السلام)کرده بود.- گفت: نزد من هيچ چيز از کاهش منزلت وى محبوب تر نيست.
او همچنين به سليمان مروزى گفت: به خاطر شناختى که از قدرت علمی ات دارم، تو را به مباحثه با او(امام رضا(ع) مى فرستم وهدفى ندارم جز اين که او را فقط در يک مورد محکوم کنى.
در چنين عصرى امام جواد(عليه السلام)قاطعانه و با صلابت دربرابرانحرافها، کجروى ها، مسامحه ها، توهينها و ديگر حيله ها و مکرهاى خلفاى باطل ايستاد و از حقانيت دين دفاع کرد. اين مقاله نمونه هايى از قاطعيت و صلابت امام جواد(عليه السلام)در برابر دستگاه ستم و تزوير بنى عباس را گرد آورده است.
امام جواد و انتقام از قاتلان حضرت زهرا(سلام الله عليها)
همه امامان شيعه در برابر ستمى که در باره حضرت زهرا(سلام الله عليها) انجامشد، حساس بودند و به مناسبت هاى مختلف خشم خود را از اين قضيه ابراز مى کردند. زکريا بن آدم مى گويد: خدمت حضرت رضا(عليه السلام) نشسته بودم که امام جواد(عليه السلام)را پيش او آوردند. پس آن حضرت از چهار سال کمتر بود. حضرت جواد(عليه السلام) دستهايش را بر زمين نهاد، سرش را به طرف آسمان بلند کرد و در فکرى عميق فرو رفت. امام رضا(عليه السلام)فرمود: جانم فدايت چرا در فکرى؟ امام جواد(عليه السلام) فرمود: به آنچه در باره مادرم زهرا(عليها السلام) انجام شد، مى انديشم. به خدا سوگند، حق قاتلانش آن است که اگر دستم به آنها برسد، آنان را سوزانده، تکه تکه کنم وريشه شان را برکنم. در اين هنگام، امام رضا(عليه السلام) او را در آغوش کشيد، ميان دو چشمش را بوسيد و فرمود: پدر و مادرم فدايت، به راستى که تو لايق امامت شيعه هستى.
خطبه کوبنده
شايعه انقطاع نسل امامت از امام رضا(عليه السلام)که ساخته واقفيه بودتا آنجا پيش رفت که به حد افترا رسيد و گفتند: چون رنگ چهره امام جواد(عليه السلام)گندمگون است، فرزند امام رضا(عليه السلام)نيست و براى اين که ثابت شود او فرزند امام رضا(عليه السلام)است بايد او را نزد قيافه شناس ها ببريم. بدين ترتيب ، باگستاخى، امام جواد(عليه السلام)را که در آن وقت حدود دو سال داشت. نزد قيافه شناسها بردند. آنان به محض ديدن امام به سجده افتادند و خطاب به کسانى که امام را آورده بودند،گفتند: واى برشما! چگونه اين کوکب درخشان و نور منير را برامثال ما عرضه مى کنيد؟! به خدا قسم، او از نسلى پاک و پاکيزه واز اصلاب طاهر و مطهر است. او از ذريه على بن ابى طالب(عليه السلام)و رسولالله(صلي الله عليه واله) است. او را ببريد و بر اين کار خود استغفار کنيد. دراين هنگام، امام جواد(عليه السلام) با فصاحتى بى نظير فرمود: ستايش مخصوص کسى است که ما را از نور خودش و با دستخودش خلق کرد و از ميان خلقش ما را برگزيد و امين خود قرار داد. اى مردم! من محمدفرزند رضا و او فرزند کاظم و او فرزند صادق و او فرزند باقر واو فرزند زين العابدين و او فرزند حسين شهيد و او فرزند على ابن ابى طالب: است. من پسر فاطمه(سلام الله عليها) و محمد(صلي الله عليه واله) هستم. آيا در نسب چون منى شک کرده، بر من و پدرم افترا مى بنديد و مرا به قيافه شناسان عرضه مى کنيد؟! به خدا قسم، من هم نسب شما و هم نسب قيافه شناس ها را از خود شما و آنها بهتر مى دانم. من ظاهر وباطن همه را مى دانم و نيز مى دانم چه آيندهاى درانتظار شما وآنها است. اين علمى است که از خداوند قبل از خلقت آسمان و زمينبه مارسيده است. وقتى اين خبر به امام رضا(عليه السلام)رسيد، فرمود: مانند اين قضيه در زمان رسول خدا(صلي الله عليه واله) نيز تکرار شد. وقتى ماريه قبطيه حضرت ابراهيم را به دنيا آورد، عدهاى به او تهمت زدند وگفتند: اين پسر به رسول الله شبيه نيست. در نهايت پيامبراکرم(ص)حضرت على(عليه السلام)را مامور پى گيرى قضيه کرده، فتنه سازان را رسوا ساخت و خطاب به آنان فرمود: خدا شما دو نفر را نيامرزد. وقتى آن دو از پيامبر(صلي الله عليه واله) تقاضاى استغفار کردند، آيه 80 سوره توبه نازل شد:(و ان تستغفرلهم سبعين مره فلن يغفرالله لهم
آنگاه امام رضا(عليه السلام)ادامه داد: سپاس خداى را که در من و پسرماسوهاى مانند پيامبر و پسرش قرار داد.
مبارزه با حديث سازان
پس از آن که مامون دخترش را به امام جواد(عليه السلام) تزويج کرد، درمجلسى که مامون و بسيارى ديگر از جمله فقهاى دربارى مانند يحيى ابناکثم حضور داشتند، يحيى به امام عرض کرد: روايت شده جبرئيل حضور پيامبر(صلي الله عليه واله)رسيد و گفت: يا محمد! خدا به شما سلام مى رساند و مى گويد: من از ابوبکر راضى ام; از او بپرس آيا او هم از من راضى است؟ البته علامه امينى در جلد پنجم کتاب الغدير اين حديث را دروغ و از احاديث مجعول محمد بن بابشاد دانسته است. امام فرمود: کسى که اين خبر را نقل مى کند بايد خبر ديگرى که پيامبر اسلام(صلي الله عليه واله)در حجه الوداع بيان کرد، از نظر دور ندارد. پيامبر فرمود: «کسانى که بر من دروغ مى بندند، بسيار شده اند وبعد از من نيز بسيار خواهند بود. هرکس به عمد بر من دروغ بندد، جايگاهش در آتش خواهد بود. پس چون حديثى از من براى شما نقل شد، آن را به کتاب خدا وسنت من عرضه کنيد. آنچه با کتاب خدا و سنت من موافق بود، بگيريد و آنچه مخالف کتاب خدا و سنت بود، رها کنيد» . اين روايت با کتاب خداسازگارى ندارد; زيرا خدا فرموده است: «ما انسان را آفريديم و مى دانيم در دلش چه مى گذرد و ما از رگ گردن به او نزديکتريم» . آيا خشنودى و ناخشنودى ابوبکر برخدا پوشيده بود تا آن را از پيامبر(صلي الله عليه واله) بپرسد؟
يحيى گفت: روايت شده که ابوبکر وعمر در زمين مانند جبرئيل وميکائيل در آسمانند. حضرت فرمود: دراين حديث نيز بايد دقت شود،چرا که جبرئيل و ميکائيل دو فرشته مقرب خدايند، هرگز گناهى ازآنان سرنزده است و لحظهاى از دايره اطاعت خدا خارج نشده اند;ولى ابوبکر و عمر مشرک بوده اند. البته آنها پس از ظهور اسلام مسلمان شده اند، اما اکثر دوران عمرشان را در شرک و بت پرستى سپرى کردند. بنابراين، محال است خدا آن دو را به جبرئيل وميکائيل تشبيه کند.
يحيى روايت ديگرى مطرح کرد که ابوبکر و عمر دو سرور پيران اهل بهشتند. امام فرمود: اين روايت نيز از جعليات بنى اميه است ودرست نيست; زيرا بهشتيان همگى جوانند و پيرى در ميان آنان وجودندارد. اين حديث را بنى اميه در مقابل حديثى از پيامبر(صلي الله عليه واله) درمورد امام حسن و امام حسين(عليهما السلام) که فرمود: «حسن وحسين دو سرور جوانان بهشت شمرده مى شوند.» جعل کرده اند.
يحيى گفت: روايت شده که پيامبر(صلي الله عليه واله) فرمود: اگر من به پيامبرى مبعوث نمى شدم، حتما عمر مبعوث مى شد. امام فرمود: کتاب خدا ازاين حديث راست تر است; زيرا فرموده است: «اى پيامبر! به خاطربياور هنگامى را که از پيامبران پيمان گرفتيم. » از اين آيه صريحا برمى آيد که خداوند از پيامبران پيمان گرفته است. در اينصورت، چگونه ممکن است پيمان خود را تبديل کند. علاوه بر اين،هيچ يک از پيامبران به قدر يک چشم برهم زدن به خدا شرک نورزيده اند. چگونه خدا کسى را به پيامبرى مبعوث مى کند که بيشترعمر خود را با شرک سپرى کرده است; و نيز پيامبر فرمود: «من درحالى پيامبر شدم که آدم بين روح و جسد قرار داشت.»
مبارزه با لهو و لعب
مامون هنگام تزويج دخترش، مجلسى ترتيب داد و از مطرب وآوازخوانى به نام (مخارق) دعوت کرد تا امام را بيازارد. مخارقبه مامون گفت: اگر ابوجعفر کمترين علاقهاى به امور دنيوى داشته باشد، مقصود تو را تامين مى کنم. پس در برابر امام جواد(عليه السلام) نشست و با صداى بلند شروع به نواختن عود و آوازخوانى کرد. امام به او و اطرافيانش هيچ توجه نکرد. بعد از مدتى سکوت سربرداشت و به مخارق فرمود: از خدا بترس اى ريش دراز! در اين لحظه، ناگهان عود و بربط از دست وى افتاد و دستش فلج شد. وقتى مامون سبب فلج شدن دست را از او پرسيد، گفت: زمانى که ابوجعفر(عليه السلام) فرياد برکشيد، چنان هراسان شدم که هرگز به حالت عادى باز نمى گردم.
قضاوت امام و شکست فقهاى دربارى
زرقان محدث مى گويد: روزى ابنابى داوود را ديدم درحالى که به شدت افسرده و غمگين بود، از مجلس معتصم باز مى گشت. علت را جوياشدم، گفت: امروز آرزو کردم کاش بيست سال پيش مرده بودم. پرسيدم: چرا؟ گفت: به خاطر آنچه از ابو جعفر جواد در مجلس معتصم برسرم آمد. شخصى به سرقت اعتراف کرد و از معتصم خواست تابا اجراى کيفر الهى او را پاک سازد. خليفه همه فقها راگردآورد. امام جواد را نيز دعوت کرد و از ما در مورد قطع دست دزد و حدود آن پرسيد. من گفتم: بايد از مچ دست قطع شود، به دليل آيه تيمم که مى گويد: (فامسحوا بوجوهکم و ايديکم.
گروهى از فقها در اين نظر با من موافق و عدهاى ديگر مخالفت کردند و گفتند: بايد از آرنج قطع شود، به دليل آيه وضو که مى گويد:(فاغسلوا وجوهکم و ايديکم الى المرافق
آنگاه معتصم رو به محمد بن على(عليه السلام)کرد و پرسيد: نظر شما دراين مساله چيست؟
امام فرمود: اينهادر اشتباهند. فقط بايد انگشتان دزد قطع شود، به دليل اين که پيامبر(صلي الله عليه واله) فرمود: «سجده بر هفت عضو بدن تحقق مى پذيرد: صورت، دوکف دست، دوسرزانو، دوانگشت بزرگ پا. بنابراين، اگر دست دزد از مچ يا آرنج قطع شود، دستى براى اونمى ماند تا سجده کند. خداوند مى فرمايد:(وان المساجد لله)يعنى اعضاى هفتگانه سجده از آن خداست و آنچه براى خداست، قطع نمى شود. مععصم نيز جواب امام را پذيرفت و دستور داد انگشتان دزد را قطع کردند. در اين لحظه من(ابن ابى داوود)از شدت ناراحتى آرزوى مرگ کردم.
حکم محارب
در زمان معتصم برخى از راه هاى مواصلاتى، بويژه راه خانه خدا، نا امن شده بود و عدهاى راهزن نزديک شهر خانقين براى کاروانهامزاحمت ايجاد مىکردند. خليفه به حاکم محل دستور داد تا راهزنانرا دستگير و مجازات کند. حاکم آنان را دستگير کرد و منتظر ابلاغحکم از سوى خليفه شد. معتصم با فقها مشورت و درخواستحکم کرد. آنان در جواب به قرآن (انما جزاء الذين يحاربون الله و رسوله ويسعون فىالارض فسادا ان يقتلوا او يصلبوا او تقطع ايديهم وارجلهم من خلاف اوينفوا منالارض)استناد کردند و گفتند: هرکدام ازاين مجازاتها اجرا شود، حاکم اختيار دارد. امام جواد(عليه السلام) فرمود: اين فتوا غلط است و در اين زمينه بايد بيشتر دقت کرد; زيرا اينافراد يا فقط راه را ناامن کرده، کسى را نکشتهاند و مال کسى رانبردهاند، در اين صورت فقط زندانى مىشوند و اين همان تبعيداست; ولى اگر هم راهها را نا امن کردهاند و هم کسى را کشتهاند;بايد به قتل برسند، و اگر علاوه بر اين دو مورد، اموال را نيزغارت کردهاند، بايد دست و پاى آنان به صورت عکس قطع گردد و سپسبه دار آويخته شوند.
مرگ فتنه گران منافق
ابوالسمهرى و ابن ابى الزرقا داراى انديشه هاى باطل بودند، ولى آن را آشکار نمى ساختند. آنها خود را به امام و ياران امام نزديک کرده، از اين موقعيت سوء استفاده مى کردند. اسحاق انبارى مى گويد: روزى امام جواد(عليه السلام)به من فرمود: ابوالسمهرى و ابن ابى الزرقا گمان مى کنند مبلغ ما هستند، شاهدباشيد من از آنان بيزارم; زيرا آنان فتنه گرو ملعونند. اىاسحاق! مرا از شرآنان راحت کن. گفتم: فدايت شوم. آيا کشتن آنان جايز است؟ فرمود: آنان فتنه مى کنند و گناه آن را به من ودوستانم نسبت مى دهند. قتل آنان واجب است. اگر مى خواهى ازشرآنان خلاص شوى، آشکارا آنان را نکش; زيرا در اين صورت بايدپيش داوران ستم پيشه شاهد بياورى و در نهايت تو را خواهند کشت. من نمى خواهم به خاطر دو فاسد، مومنى از بين برود. اين کار راپنهانى انجام بده. محمدبن عيسى مى گويد: بعد از اين قضيه، ديدماسحاق هميشه منتظر فرصتى است تا اين دو را به سزاى اعمالشان برساند.
قاطعيت امام در طرد افراد ناصالح
يکى از خطراتى که هميشه بزرگان و رهبران يک مذهب يا کشور راتهديد مى کند، وجود اطرافيان ناصالح است که به خاطر اغراض انحرافى، مادى يا اعتقادى پيرامون بزرگان را گرفته، بين آنان ومردم فاصله ايجاد مى کنند و معمولا راههاى ارتباطى آنان را بامردم قطع مى کنند. اگر بزرگان مواظب اين گونه افراد نباشند، چه بسا زيانهاى جبران ناپذيرى به بار خواهد آمدکه جبران آن مشکلاست. در زمان امام جواد(عليه السلام)نيز اين گونه افراد با سوء استفاده ازکمى سن امام، به خيال خود فکر مىکردند مىتوانند بر امور امام مسلط شوند و هر طور که خواستند، عمل کنند. امام اين خطر را احساس کرد و بى هيچ اغماضى آنان را طرد کرد. ابوالعمر، جعفر بنواقد و هاشم بن ابى هاشم در شمار اين افراد جاى داشتند. امام درباره آنان فرمود: خداوند آنان را لعنت کند; زيرا به اسم ما ازمردم اخاذى مى کنند و ما را وسيله دنياى خود قرار دادهاند.
نهى از اظهار نظر در امور دينى
کسانى مى توانند در امور دينى اظهار نظر کنند که در اين کارخبره باشند. اگر سيره معصومان: را ملاحظه کنيم، احاديث بسيارى در نهى از فتواى بدون علم و اظهار نظرهاى کممايه در امور دينى مى يابيم. بعد از شهادت امام رضا(ع)، وضعيت شيعيان مقدارى متزلزل گرديد; به حدى که برخى از بزرگان مانند يونس بنعبدالرحمان نيز دچار لغزش شدند. در تاريخ آمده است: عدهاى ازبزرگان شيعه مانند ريان بن صلت، صفوان بن يحيى، يونس بنعبدالرحمان و ديگران در خانه عبدالرحمان بن حجاج در بغدادگرد آمدند و در سوگ امام رضا(عليه السلام) به گريه و زارى پرداختند. يونسبه آنان گفت: از گريه دست برداريد. براى امر امامت چارهاى بينديشيد و ببينيد تا اين کودک(امام جواد(ع» بزرگ شود، چه کسى عهدهدار امامت شيعه گردد و ما مسايل خود را از چه کسى بپرسيم. در اين هنگام، ريان بن صلت برخاست و گلوى يونس را فشرد و گفت: معلوم شد تو در عقيدهات در مورد امامت استوار نيستى; زيرا اگر امر امامت از جانب خدا باشد، فرقى بين طفل يک روزه و پيرمردصدساله نيست. سپس حدود هشتاد نفر از بزرگان شيعه براى انجام مراسم حج و ديدار با امام جواد(عليه السلام)عازم مدينه شدند. آنها هنگام ورود به مدينه به خانه امام صادق(عليه السلام) که در آن هنگام خالى ازسکنه بود. رفتند. بعد از مدتى عموى امام جواد(عليه السلام)(عبدالله بنموسى)وارد شد و در صدر مجلس نشست. شخصى بلند شد و گفت: عبدالله پسر رسول خدااست و هرکس پرسشى دارد، از او بپرسد. او مى خواست زمينه جانشينى عبدالله بن موسى را به جاى امام رضا(عليه السلام) فراهم سازد. چند نفر از حاضران مسايلى را پرسيدند، ولى عبدالله پاسخهاى نادرست داد. شيعيان غمگين و ناراحت شدند و تصميم گرفتند. مدينه را ترک کنند. در اين هنگام، امام جواد(عليه السلام) واردشد، به پرسش هاى شيعيان پاسخهاى درست و قانع کننده داد و خطاب به عمويش فرمود: عمو! از خدا بترس; چرا با اين که در ميان امت داناتر از تو وجود دارد، اظهار نظر مى کنى؟ در قيامت چه جوابى خواهى داشت؟
شخص منحرف نبايد امام جماعت شود
نماز جماعتي کى از ميدانهاى بزرگ نمايش قدرت و اتحاد مسلمانان است که بر اقامه آن تاکيد فراوان گرديده است. درنماز جماعت يکى از مسايل بسيار مهم، شرايط امام جماعت است. امام جماعت بايد از نظر فکرى و عقيدتى سالم باشد. امام جواد(عليه السلام)در اين زمينه خطاب به شيعيان فرمود: به کسى که در موردخداوند قايل به تجسيم است و اعتقاداتش درست نيست، زکات ندهيد وپشت سرش نماز نخوانيد. و نيز فرمود: پشت سر کسى که به دينش اطمينان نداريد و نيز درباره ولايت و دوستى او باما مشکوک هستيد، نماز نخوانيد. ونيز فرمود: به گروه واقفيه اقتدا نکنيد.
تشکيلات امام(عليه السلام)در برابر خليفه
على بن مهزيار، وکيل امام، مى گويد: در سال 220 از نظراقتصادى فشار زيادى به شيعيان وارد گرديد و حکومت اموال بسيارى از آنان را به عنوان ماليات مصادره کرد. در آن سال، من نامه اى به امام نوشتم و اين مشکلات را بيان کردم. امام درجواب فرمود: چون سلطان به شماستم کرده است و شيعيان تحت فشار قرار دارند،امسال من خمس را فقط در طلا و نقرهاى که سال بر آن گذشته است. واجب کردم. ديگر وسايل زندگى مانند حيوانات، ظروف، سودساليانه، باغها و کالاها خمس ندارد. اين تخفيف از ناحيه من به شيعيان است تا فشار دستگاه حاکم آنان را مستاصل نکند.
افراط و تفريط، ممنوع
خطر انحراف فکرى هميشه جوامع را تهديد مى کند. گروهى در باره مسايل اعتقادى راه افراط پيش مى گيرند و عده اى راه تفريط.
پيامبر بزرگوار اسلام(ص)هنگام رحلت، ميزان و ملاک عقيده صحيحرا معرفى فرمود و کتاب و عترت را ملاک مصونيت از انحراف شمرد. متاسفانه در بين مسلمانان و شيعيان هميشه عدهاى گرفتار افراط و دستهاى درگير تفريط بودند. محمدبن سنان از کسانى است که درمحبت اهلبيت: زياده روى مى کرد. به همين جهت برخى از علماى رجال، او را به غلو متهم مى کنند. او مى گويد: روزى خدمت امام جواد(عليه السلام)نشسته بودم و مسايلى ازجمله اختلافات شيعيان را مطرح مى کردم. امام فرمود: اى محمد! خداوند قبل از هرچيز نورمحمد(صلي الله عليه واله) و على(عليه السلام)و فاطمه(س)را خلق کرد; سپس اشيا و موجودات ديگر را آفريده، طاعت اهل بيت: را برآنان واجب کرد وامور آنها را دراختيار اهل بيت: قرار داد. بنابراين، فقط اهل بيت: حق دارند چيزى را حلال و چيزى را حرام کنند و حلال و حرام آنان نيز به اراده خداوند و با اجازه او است. اى محمد! دين همين است. کسانى کهجلوتر بروند، انحراف و کج رفتهاند و کسانى که عقب بمانند،پايمال و ضايع خواهند شد. تنها راه نجات، همراهى اهلبيت: است و تو نيز بايد همين راهرا طى کنى.
نويسنده: شمس الله صفرلکى
پایان پیام/49
امام جواد(ع)با دو خليفه نيرنگ باز عباسى يعنى مامون و معتصم معاصر بود. به گواهى متون تاريخى مامون مکارترين و منافق ترين خلفاى عباسى است. هدف نهائى مامون از تشکيل مجالس مناظره با امامان شيعه،شکست آنان و در نهايت سقوط مذهب تشيع بود.
خبرگزاری شبستان: در ميان خانواده امام رضا(عليه السلام) و در محافل شيعه از حضرت امام جواد(عليه السلام) به عنوان مولودى پرخير و برکت ياد میشود؛ چنان که صنعانى میگويد: روزى در محضر امام رضا(عليه السلام) بودم. فرزندش ابوجعفر را که خردسال بود. آوردند. امام فرمود: اين مولودى است که براى شيعيان ما با برکت تر از او زاده نشده است.
شايد چنين تصور شود که امام جواد(عليه السلام) ازامامان قبلى براى شيعيان با برکت تر بوده است. اين مطلب قابل قبول نيست. بررسى موضوع و ملاحظه شواهد و قراين نشان می دهد. تولد حضرت جواد(عليه السلام)در شرايطى صورت گرفت که خير و برکت خاصى براى شيعيان به ارمغان آورد.
عصر امام رضا(عليه السلام)مشکلات خاص خود را داشت و حضرت رضا(عليه السلام)در معرفى امام بعدى با مسايلى رو به رو گرديد که در عصر امامان قبل سابقه نداشت. از يک سو، پس از شهادت امام کاظم(عليه السلام)گروهى که به «واقفيه» معروف شدند. بر اساس انگيزه هاى مادى، امامت امام رضا(عليه السلام)را منکر شدند و از سوى ديگر، امام رضا(عليه السلام) تا حدود چهل و هفت سالگى داراى فرزند پسر نشد. چون احاديث رسيده از پيامبر(صلي الله عليه واله)حاکى بود که امامان دوازده نفرند ونه نفر آنان از نسل امام حسين(عليه السلام)خواهند بود، فقدان فرزند براى امام رضا(عليه السلام)هم امامت خود آن حضرت و هم تداوم امامت را با پرسش رو به رو می ساخت.
واقفيان نيز اين موضوع را دستاويز قرار داده،امامت امام رضا(عليه السلام) را انکار می کردند. اعتراض حسين بن قياما واسطى به امام هشتم(عليه السلام)در اين باره و پاسخ آن حضرت، بر درستی اين سخن گواهى می دهد. ابن قياما که از سران واقفيه بود. درنامهاى امام رضا(عليه السلام)را عقيم خواند و نوشت: چگونه ممکن است امام باشى در صورتى که فرزند ندارى؟ امام در پاسخ فرمود: از کجامیدانى من داراى فرزند نخواهم شد. سوگند به خدا، بيش از چندروز نمی گذرد که خداوند پسرى به من عطا می فرمايد و اين پسر، حق را از باطل جدا می کند.
خطر ديگرى که در اين مقطع حساس شيعيان را تهديد می کرد، قدرت گرفتن مذهب «معتزله» بود. مکتب اعتزال به مرحله رواج و رونق گام نهاده بود و حکومت وقت نيز از آنان پشتيبانى می کرد. معتزليان دستورها و مطالب دينى را به عقل خود عرضه می کردند. آنچه عقلشان صريحا تاييد می کرد، می پذيرفتند و بقيه را انکارمی کردند. چون نيل به مقام امامت امت در سنين خردسالى با عقل ظاهر بين آنان قابل توجيه نبود، پرسش هاى دشوار و پيچيدهاى مطرح می کردند تا به پندار خود آن حضرت را در ميدان رقابت علمى شکست دهند. البته امام جواد(عليه السلام)با پاسخهاى قاطع از اين مناظره هاسربلند برون آمده، هرگونه ترديد در مورد امامت خود را از بين برد و اصل امامت را تثبيت کرد. به همين خاطر، در زمان امام هادى(عليه السلام)اين موضوع مشکلى ايجاد نکرد; زيرا براى همه روشن شده بود که در برخوردارى از اين منصب الهى، خردسالى تاثيرى ندارد.
عصر تهاجم عقيدتى
امام جواد(عليه السلام)با دو خليفه نيرنگ باز عباسى يعنى مامون و معتصم معاصر بود. به گواهى متون تاريخى مامون مکارترين و منافق ترين خلفاى عباسى است. او کسى است که براى کسب پيروزى نهايى و قطعى بر انديشه شيعه، بسيار کوشيد. هدف نهائى مامون از تشکيل مجالس مناظره با امامان شيعه،شکست آنان و در نهايت سقوط مذهب تشيع بود. او می خواست براى هميشه ستاره تشيع خاموش گردد و بزرگترين منبع و مصدر مشکلات وخطراتى که مامون و ديگر حاکمان غاصب و ستمگر را تهديد می کرد، از ميان برداشته شود. مامون به حميدبن مهران - که در خواست مناظره با امام رضا(عليه السلام)کرده بود.- گفت: نزد من هيچ چيز از کاهش منزلت وى محبوب تر نيست.
او همچنين به سليمان مروزى گفت: به خاطر شناختى که از قدرت علمی ات دارم، تو را به مباحثه با او(امام رضا(ع) مى فرستم وهدفى ندارم جز اين که او را فقط در يک مورد محکوم کنى.
در چنين عصرى امام جواد(عليه السلام)قاطعانه و با صلابت دربرابرانحرافها، کجروى ها، مسامحه ها، توهينها و ديگر حيله ها و مکرهاى خلفاى باطل ايستاد و از حقانيت دين دفاع کرد. اين مقاله نمونه هايى از قاطعيت و صلابت امام جواد(عليه السلام)در برابر دستگاه ستم و تزوير بنى عباس را گرد آورده است.
امام جواد و انتقام از قاتلان حضرت زهرا(سلام الله عليها)
همه امامان شيعه در برابر ستمى که در باره حضرت زهرا(سلام الله عليها) انجامشد، حساس بودند و به مناسبت هاى مختلف خشم خود را از اين قضيه ابراز مى کردند. زکريا بن آدم مى گويد: خدمت حضرت رضا(عليه السلام) نشسته بودم که امام جواد(عليه السلام)را پيش او آوردند. پس آن حضرت از چهار سال کمتر بود. حضرت جواد(عليه السلام) دستهايش را بر زمين نهاد، سرش را به طرف آسمان بلند کرد و در فکرى عميق فرو رفت. امام رضا(عليه السلام)فرمود: جانم فدايت چرا در فکرى؟ امام جواد(عليه السلام) فرمود: به آنچه در باره مادرم زهرا(عليها السلام) انجام شد، مى انديشم. به خدا سوگند، حق قاتلانش آن است که اگر دستم به آنها برسد، آنان را سوزانده، تکه تکه کنم وريشه شان را برکنم. در اين هنگام، امام رضا(عليه السلام) او را در آغوش کشيد، ميان دو چشمش را بوسيد و فرمود: پدر و مادرم فدايت، به راستى که تو لايق امامت شيعه هستى.
خطبه کوبنده
شايعه انقطاع نسل امامت از امام رضا(عليه السلام)که ساخته واقفيه بودتا آنجا پيش رفت که به حد افترا رسيد و گفتند: چون رنگ چهره امام جواد(عليه السلام)گندمگون است، فرزند امام رضا(عليه السلام)نيست و براى اين که ثابت شود او فرزند امام رضا(عليه السلام)است بايد او را نزد قيافه شناس ها ببريم. بدين ترتيب ، باگستاخى، امام جواد(عليه السلام)را که در آن وقت حدود دو سال داشت. نزد قيافه شناسها بردند. آنان به محض ديدن امام به سجده افتادند و خطاب به کسانى که امام را آورده بودند،گفتند: واى برشما! چگونه اين کوکب درخشان و نور منير را برامثال ما عرضه مى کنيد؟! به خدا قسم، او از نسلى پاک و پاکيزه واز اصلاب طاهر و مطهر است. او از ذريه على بن ابى طالب(عليه السلام)و رسولالله(صلي الله عليه واله) است. او را ببريد و بر اين کار خود استغفار کنيد. دراين هنگام، امام جواد(عليه السلام) با فصاحتى بى نظير فرمود: ستايش مخصوص کسى است که ما را از نور خودش و با دستخودش خلق کرد و از ميان خلقش ما را برگزيد و امين خود قرار داد. اى مردم! من محمدفرزند رضا و او فرزند کاظم و او فرزند صادق و او فرزند باقر واو فرزند زين العابدين و او فرزند حسين شهيد و او فرزند على ابن ابى طالب: است. من پسر فاطمه(سلام الله عليها) و محمد(صلي الله عليه واله) هستم. آيا در نسب چون منى شک کرده، بر من و پدرم افترا مى بنديد و مرا به قيافه شناسان عرضه مى کنيد؟! به خدا قسم، من هم نسب شما و هم نسب قيافه شناس ها را از خود شما و آنها بهتر مى دانم. من ظاهر وباطن همه را مى دانم و نيز مى دانم چه آيندهاى درانتظار شما وآنها است. اين علمى است که از خداوند قبل از خلقت آسمان و زمينبه مارسيده است. وقتى اين خبر به امام رضا(عليه السلام)رسيد، فرمود: مانند اين قضيه در زمان رسول خدا(صلي الله عليه واله) نيز تکرار شد. وقتى ماريه قبطيه حضرت ابراهيم را به دنيا آورد، عدهاى به او تهمت زدند وگفتند: اين پسر به رسول الله شبيه نيست. در نهايت پيامبراکرم(ص)حضرت على(عليه السلام)را مامور پى گيرى قضيه کرده، فتنه سازان را رسوا ساخت و خطاب به آنان فرمود: خدا شما دو نفر را نيامرزد. وقتى آن دو از پيامبر(صلي الله عليه واله) تقاضاى استغفار کردند، آيه 80 سوره توبه نازل شد:(و ان تستغفرلهم سبعين مره فلن يغفرالله لهم
آنگاه امام رضا(عليه السلام)ادامه داد: سپاس خداى را که در من و پسرماسوهاى مانند پيامبر و پسرش قرار داد.
مبارزه با حديث سازان
پس از آن که مامون دخترش را به امام جواد(عليه السلام) تزويج کرد، درمجلسى که مامون و بسيارى ديگر از جمله فقهاى دربارى مانند يحيى ابناکثم حضور داشتند، يحيى به امام عرض کرد: روايت شده جبرئيل حضور پيامبر(صلي الله عليه واله)رسيد و گفت: يا محمد! خدا به شما سلام مى رساند و مى گويد: من از ابوبکر راضى ام; از او بپرس آيا او هم از من راضى است؟ البته علامه امينى در جلد پنجم کتاب الغدير اين حديث را دروغ و از احاديث مجعول محمد بن بابشاد دانسته است. امام فرمود: کسى که اين خبر را نقل مى کند بايد خبر ديگرى که پيامبر اسلام(صلي الله عليه واله)در حجه الوداع بيان کرد، از نظر دور ندارد. پيامبر فرمود: «کسانى که بر من دروغ مى بندند، بسيار شده اند وبعد از من نيز بسيار خواهند بود. هرکس به عمد بر من دروغ بندد، جايگاهش در آتش خواهد بود. پس چون حديثى از من براى شما نقل شد، آن را به کتاب خدا وسنت من عرضه کنيد. آنچه با کتاب خدا و سنت من موافق بود، بگيريد و آنچه مخالف کتاب خدا و سنت بود، رها کنيد» . اين روايت با کتاب خداسازگارى ندارد; زيرا خدا فرموده است: «ما انسان را آفريديم و مى دانيم در دلش چه مى گذرد و ما از رگ گردن به او نزديکتريم» . آيا خشنودى و ناخشنودى ابوبکر برخدا پوشيده بود تا آن را از پيامبر(صلي الله عليه واله) بپرسد؟
يحيى گفت: روايت شده که ابوبکر وعمر در زمين مانند جبرئيل وميکائيل در آسمانند. حضرت فرمود: دراين حديث نيز بايد دقت شود،چرا که جبرئيل و ميکائيل دو فرشته مقرب خدايند، هرگز گناهى ازآنان سرنزده است و لحظهاى از دايره اطاعت خدا خارج نشده اند;ولى ابوبکر و عمر مشرک بوده اند. البته آنها پس از ظهور اسلام مسلمان شده اند، اما اکثر دوران عمرشان را در شرک و بت پرستى سپرى کردند. بنابراين، محال است خدا آن دو را به جبرئيل وميکائيل تشبيه کند.
يحيى روايت ديگرى مطرح کرد که ابوبکر و عمر دو سرور پيران اهل بهشتند. امام فرمود: اين روايت نيز از جعليات بنى اميه است ودرست نيست; زيرا بهشتيان همگى جوانند و پيرى در ميان آنان وجودندارد. اين حديث را بنى اميه در مقابل حديثى از پيامبر(صلي الله عليه واله) درمورد امام حسن و امام حسين(عليهما السلام) که فرمود: «حسن وحسين دو سرور جوانان بهشت شمرده مى شوند.» جعل کرده اند.
يحيى گفت: روايت شده که پيامبر(صلي الله عليه واله) فرمود: اگر من به پيامبرى مبعوث نمى شدم، حتما عمر مبعوث مى شد. امام فرمود: کتاب خدا ازاين حديث راست تر است; زيرا فرموده است: «اى پيامبر! به خاطربياور هنگامى را که از پيامبران پيمان گرفتيم. » از اين آيه صريحا برمى آيد که خداوند از پيامبران پيمان گرفته است. در اينصورت، چگونه ممکن است پيمان خود را تبديل کند. علاوه بر اين،هيچ يک از پيامبران به قدر يک چشم برهم زدن به خدا شرک نورزيده اند. چگونه خدا کسى را به پيامبرى مبعوث مى کند که بيشترعمر خود را با شرک سپرى کرده است; و نيز پيامبر فرمود: «من درحالى پيامبر شدم که آدم بين روح و جسد قرار داشت.»
مبارزه با لهو و لعب
مامون هنگام تزويج دخترش، مجلسى ترتيب داد و از مطرب وآوازخوانى به نام (مخارق) دعوت کرد تا امام را بيازارد. مخارقبه مامون گفت: اگر ابوجعفر کمترين علاقهاى به امور دنيوى داشته باشد، مقصود تو را تامين مى کنم. پس در برابر امام جواد(عليه السلام) نشست و با صداى بلند شروع به نواختن عود و آوازخوانى کرد. امام به او و اطرافيانش هيچ توجه نکرد. بعد از مدتى سکوت سربرداشت و به مخارق فرمود: از خدا بترس اى ريش دراز! در اين لحظه، ناگهان عود و بربط از دست وى افتاد و دستش فلج شد. وقتى مامون سبب فلج شدن دست را از او پرسيد، گفت: زمانى که ابوجعفر(عليه السلام) فرياد برکشيد، چنان هراسان شدم که هرگز به حالت عادى باز نمى گردم.
قضاوت امام و شکست فقهاى دربارى
زرقان محدث مى گويد: روزى ابنابى داوود را ديدم درحالى که به شدت افسرده و غمگين بود، از مجلس معتصم باز مى گشت. علت را جوياشدم، گفت: امروز آرزو کردم کاش بيست سال پيش مرده بودم. پرسيدم: چرا؟ گفت: به خاطر آنچه از ابو جعفر جواد در مجلس معتصم برسرم آمد. شخصى به سرقت اعتراف کرد و از معتصم خواست تابا اجراى کيفر الهى او را پاک سازد. خليفه همه فقها راگردآورد. امام جواد را نيز دعوت کرد و از ما در مورد قطع دست دزد و حدود آن پرسيد. من گفتم: بايد از مچ دست قطع شود، به دليل آيه تيمم که مى گويد: (فامسحوا بوجوهکم و ايديکم.
گروهى از فقها در اين نظر با من موافق و عدهاى ديگر مخالفت کردند و گفتند: بايد از آرنج قطع شود، به دليل آيه وضو که مى گويد:(فاغسلوا وجوهکم و ايديکم الى المرافق
آنگاه معتصم رو به محمد بن على(عليه السلام)کرد و پرسيد: نظر شما دراين مساله چيست؟
امام فرمود: اينهادر اشتباهند. فقط بايد انگشتان دزد قطع شود، به دليل اين که پيامبر(صلي الله عليه واله) فرمود: «سجده بر هفت عضو بدن تحقق مى پذيرد: صورت، دوکف دست، دوسرزانو، دوانگشت بزرگ پا. بنابراين، اگر دست دزد از مچ يا آرنج قطع شود، دستى براى اونمى ماند تا سجده کند. خداوند مى فرمايد:(وان المساجد لله)يعنى اعضاى هفتگانه سجده از آن خداست و آنچه براى خداست، قطع نمى شود. مععصم نيز جواب امام را پذيرفت و دستور داد انگشتان دزد را قطع کردند. در اين لحظه من(ابن ابى داوود)از شدت ناراحتى آرزوى مرگ کردم.
حکم محارب
در زمان معتصم برخى از راه هاى مواصلاتى، بويژه راه خانه خدا، نا امن شده بود و عدهاى راهزن نزديک شهر خانقين براى کاروانهامزاحمت ايجاد مىکردند. خليفه به حاکم محل دستور داد تا راهزنانرا دستگير و مجازات کند. حاکم آنان را دستگير کرد و منتظر ابلاغحکم از سوى خليفه شد. معتصم با فقها مشورت و درخواستحکم کرد. آنان در جواب به قرآن (انما جزاء الذين يحاربون الله و رسوله ويسعون فىالارض فسادا ان يقتلوا او يصلبوا او تقطع ايديهم وارجلهم من خلاف اوينفوا منالارض)استناد کردند و گفتند: هرکدام ازاين مجازاتها اجرا شود، حاکم اختيار دارد. امام جواد(عليه السلام) فرمود: اين فتوا غلط است و در اين زمينه بايد بيشتر دقت کرد; زيرا اينافراد يا فقط راه را ناامن کرده، کسى را نکشتهاند و مال کسى رانبردهاند، در اين صورت فقط زندانى مىشوند و اين همان تبعيداست; ولى اگر هم راهها را نا امن کردهاند و هم کسى را کشتهاند;بايد به قتل برسند، و اگر علاوه بر اين دو مورد، اموال را نيزغارت کردهاند، بايد دست و پاى آنان به صورت عکس قطع گردد و سپسبه دار آويخته شوند.
مرگ فتنه گران منافق
ابوالسمهرى و ابن ابى الزرقا داراى انديشه هاى باطل بودند، ولى آن را آشکار نمى ساختند. آنها خود را به امام و ياران امام نزديک کرده، از اين موقعيت سوء استفاده مى کردند. اسحاق انبارى مى گويد: روزى امام جواد(عليه السلام)به من فرمود: ابوالسمهرى و ابن ابى الزرقا گمان مى کنند مبلغ ما هستند، شاهدباشيد من از آنان بيزارم; زيرا آنان فتنه گرو ملعونند. اىاسحاق! مرا از شرآنان راحت کن. گفتم: فدايت شوم. آيا کشتن آنان جايز است؟ فرمود: آنان فتنه مى کنند و گناه آن را به من ودوستانم نسبت مى دهند. قتل آنان واجب است. اگر مى خواهى ازشرآنان خلاص شوى، آشکارا آنان را نکش; زيرا در اين صورت بايدپيش داوران ستم پيشه شاهد بياورى و در نهايت تو را خواهند کشت. من نمى خواهم به خاطر دو فاسد، مومنى از بين برود. اين کار راپنهانى انجام بده. محمدبن عيسى مى گويد: بعد از اين قضيه، ديدماسحاق هميشه منتظر فرصتى است تا اين دو را به سزاى اعمالشان برساند.
قاطعيت امام در طرد افراد ناصالح
يکى از خطراتى که هميشه بزرگان و رهبران يک مذهب يا کشور راتهديد مى کند، وجود اطرافيان ناصالح است که به خاطر اغراض انحرافى، مادى يا اعتقادى پيرامون بزرگان را گرفته، بين آنان ومردم فاصله ايجاد مى کنند و معمولا راههاى ارتباطى آنان را بامردم قطع مى کنند. اگر بزرگان مواظب اين گونه افراد نباشند، چه بسا زيانهاى جبران ناپذيرى به بار خواهد آمدکه جبران آن مشکلاست. در زمان امام جواد(عليه السلام)نيز اين گونه افراد با سوء استفاده ازکمى سن امام، به خيال خود فکر مىکردند مىتوانند بر امور امام مسلط شوند و هر طور که خواستند، عمل کنند. امام اين خطر را احساس کرد و بى هيچ اغماضى آنان را طرد کرد. ابوالعمر، جعفر بنواقد و هاشم بن ابى هاشم در شمار اين افراد جاى داشتند. امام درباره آنان فرمود: خداوند آنان را لعنت کند; زيرا به اسم ما ازمردم اخاذى مى کنند و ما را وسيله دنياى خود قرار دادهاند.
نهى از اظهار نظر در امور دينى
کسانى مى توانند در امور دينى اظهار نظر کنند که در اين کارخبره باشند. اگر سيره معصومان: را ملاحظه کنيم، احاديث بسيارى در نهى از فتواى بدون علم و اظهار نظرهاى کممايه در امور دينى مى يابيم. بعد از شهادت امام رضا(ع)، وضعيت شيعيان مقدارى متزلزل گرديد; به حدى که برخى از بزرگان مانند يونس بنعبدالرحمان نيز دچار لغزش شدند. در تاريخ آمده است: عدهاى ازبزرگان شيعه مانند ريان بن صلت، صفوان بن يحيى، يونس بنعبدالرحمان و ديگران در خانه عبدالرحمان بن حجاج در بغدادگرد آمدند و در سوگ امام رضا(عليه السلام) به گريه و زارى پرداختند. يونسبه آنان گفت: از گريه دست برداريد. براى امر امامت چارهاى بينديشيد و ببينيد تا اين کودک(امام جواد(ع» بزرگ شود، چه کسى عهدهدار امامت شيعه گردد و ما مسايل خود را از چه کسى بپرسيم. در اين هنگام، ريان بن صلت برخاست و گلوى يونس را فشرد و گفت: معلوم شد تو در عقيدهات در مورد امامت استوار نيستى; زيرا اگر امر امامت از جانب خدا باشد، فرقى بين طفل يک روزه و پيرمردصدساله نيست. سپس حدود هشتاد نفر از بزرگان شيعه براى انجام مراسم حج و ديدار با امام جواد(عليه السلام)عازم مدينه شدند. آنها هنگام ورود به مدينه به خانه امام صادق(عليه السلام) که در آن هنگام خالى ازسکنه بود. رفتند. بعد از مدتى عموى امام جواد(عليه السلام)(عبدالله بنموسى)وارد شد و در صدر مجلس نشست. شخصى بلند شد و گفت: عبدالله پسر رسول خدااست و هرکس پرسشى دارد، از او بپرسد. او مى خواست زمينه جانشينى عبدالله بن موسى را به جاى امام رضا(عليه السلام) فراهم سازد. چند نفر از حاضران مسايلى را پرسيدند، ولى عبدالله پاسخهاى نادرست داد. شيعيان غمگين و ناراحت شدند و تصميم گرفتند. مدينه را ترک کنند. در اين هنگام، امام جواد(عليه السلام) واردشد، به پرسش هاى شيعيان پاسخهاى درست و قانع کننده داد و خطاب به عمويش فرمود: عمو! از خدا بترس; چرا با اين که در ميان امت داناتر از تو وجود دارد، اظهار نظر مى کنى؟ در قيامت چه جوابى خواهى داشت؟
شخص منحرف نبايد امام جماعت شود
نماز جماعتي کى از ميدانهاى بزرگ نمايش قدرت و اتحاد مسلمانان است که بر اقامه آن تاکيد فراوان گرديده است. درنماز جماعت يکى از مسايل بسيار مهم، شرايط امام جماعت است. امام جماعت بايد از نظر فکرى و عقيدتى سالم باشد. امام جواد(عليه السلام)در اين زمينه خطاب به شيعيان فرمود: به کسى که در موردخداوند قايل به تجسيم است و اعتقاداتش درست نيست، زکات ندهيد وپشت سرش نماز نخوانيد. و نيز فرمود: پشت سر کسى که به دينش اطمينان نداريد و نيز درباره ولايت و دوستى او باما مشکوک هستيد، نماز نخوانيد. ونيز فرمود: به گروه واقفيه اقتدا نکنيد.
تشکيلات امام(عليه السلام)در برابر خليفه
على بن مهزيار، وکيل امام، مى گويد: در سال 220 از نظراقتصادى فشار زيادى به شيعيان وارد گرديد و حکومت اموال بسيارى از آنان را به عنوان ماليات مصادره کرد. در آن سال، من نامه اى به امام نوشتم و اين مشکلات را بيان کردم. امام درجواب فرمود: چون سلطان به شماستم کرده است و شيعيان تحت فشار قرار دارند،امسال من خمس را فقط در طلا و نقرهاى که سال بر آن گذشته است. واجب کردم. ديگر وسايل زندگى مانند حيوانات، ظروف، سودساليانه، باغها و کالاها خمس ندارد. اين تخفيف از ناحيه من به شيعيان است تا فشار دستگاه حاکم آنان را مستاصل نکند.
افراط و تفريط، ممنوع
خطر انحراف فکرى هميشه جوامع را تهديد مى کند. گروهى در باره مسايل اعتقادى راه افراط پيش مى گيرند و عده اى راه تفريط.
پيامبر بزرگوار اسلام(ص)هنگام رحلت، ميزان و ملاک عقيده صحيحرا معرفى فرمود و کتاب و عترت را ملاک مصونيت از انحراف شمرد. متاسفانه در بين مسلمانان و شيعيان هميشه عدهاى گرفتار افراط و دستهاى درگير تفريط بودند. محمدبن سنان از کسانى است که درمحبت اهلبيت: زياده روى مى کرد. به همين جهت برخى از علماى رجال، او را به غلو متهم مى کنند. او مى گويد: روزى خدمت امام جواد(عليه السلام)نشسته بودم و مسايلى ازجمله اختلافات شيعيان را مطرح مى کردم. امام فرمود: اى محمد! خداوند قبل از هرچيز نورمحمد(صلي الله عليه واله) و على(عليه السلام)و فاطمه(س)را خلق کرد; سپس اشيا و موجودات ديگر را آفريده، طاعت اهل بيت: را برآنان واجب کرد وامور آنها را دراختيار اهل بيت: قرار داد. بنابراين، فقط اهل بيت: حق دارند چيزى را حلال و چيزى را حرام کنند و حلال و حرام آنان نيز به اراده خداوند و با اجازه او است. اى محمد! دين همين است. کسانى کهجلوتر بروند، انحراف و کج رفتهاند و کسانى که عقب بمانند،پايمال و ضايع خواهند شد. تنها راه نجات، همراهى اهلبيت: است و تو نيز بايد همين راهرا طى کنى.
نويسنده: شمس الله صفرلکى
پایان پیام/49
(Shabestan/Berbagai-Sumber-Lain/ABNS)
Posting Komentar