“Hai Nabi katakanlah kepada istri- istrimu, anak- anak perempuanmu dan istri- istri orang mukmin:" Hendaklah mereka mengulurkan jilbabnya ke seluruh tubuh mereka". Yang demikian itu supaya mereka lebih mudah untuk dikenal, karena itu mereka tidak diganggu. Dan Allah adalah Maha pengampun lagi Maha penyayang.”
Hal ini disampaikan Hujjatul Islam Farid Javadi dalam kajiannya saat menjelaskan tentang hijab. Dijelaskannya, pasca hijrahnya Rasulullah saww ke Madinah terbentuk sebuah sistem pemerintahan, namun hingga tahun ke-6 hijrah tidak ada perintah yang membahas tentang penutup bagi wanita, sebagaimana yang dicatat dalam sejarah antara tahun ke-6 sampai ke-8 hijrah yakni masa-masa terakhir risalah Rasul saww turunlah 3 ayat yang menjelaskan tentang hijab.
Di antaranya ialah surat al-ahzab ayat 32 dan 33 “Hai istri- istri Nabi, kamu sekalian tidaklah seperti wanita yang lain, jika kamu bertakwa. Maka janganlah kamu tunduk dalam berbicara sehingga berkeinginanlah orang yang ada penyakit dalam hatinya, dan ucapkanlah perkataan yang baik, dan hendaklah kamu tetap di rumahmu dan janganlah kamu berhias dan bertingkah laku seperti orang- orang Jahiliyah yang dahulu dan dirikanlah salat, tunaikanlah zakat dan taatilah Allah dan Rasul-Nya.”
Dan pada ayat 59 surat Al-Ahzab juga disebutkan “Hai Nabi katakanlah kepada istri- istrimu, anak- anak perempuanmu dan istri- istri orang mukmin:" Hendaklah mereka mengulurkan jilbabnya ke seluruh tubuh mereka". Yang demikian itu supaya mereka lebih mudah untuk dikenal, karena itu mereka tidak diganggu. Dan Allah adalah Maha pengampun lagi Maha penyayang.”
حجت‌الاسلام سید فرید حاج سید جوادی استاد حوزه علمیه در جلسه‌ای با موضوع "نگرش تاریخی به حجاب شرعی" که به همت بسیج دانشجویی دانشگاه شریف برگزار شد، گفت: عبارت «حجاب» در فقه اسلامی به معنای پرده و حائز هست و به‌طور دقیق‌تر استفاده از واژه «س تر» برای آدم مناسب است، اما معنای عرفی حجاب امروزه در جامعه شما پوشش بانوان است.
وی با اشاره به حجاب در معنای عرفی آن عنوان کرد: مسئله حجاب به طورکلی و به خصوص حجابی که در دین اسلام تشریع شده است دارای ابعاد مختلف تاریخی، فرهنگی- اجتماعی و فقهی است، این ابعاد بی‌ارتباط با یکدیگر نیستند و در تعیین پوشش یک جامعه شمه این ابعاد بر یکدیگر و بر نوع پوشش تاثیرگذار خواهند بود.
حجت‌الاسلام سید جوادی با اشاره به جنبه تاریخی و اجتماعی حکم شرعی حجاب در عصر تشریع بر مبنای برخی نقل‌های تاریخی و کمی از مباحث فقهی، اظهار داشت: اینکه در ادوار گذشته، برای مثال حتی تا چند دهه پیش، این دست سؤالات در باب حجاب و اجبار حجاب و بررسی حجاب در عصر پیامبر(ص) چندان مطرح نبوده است، احتمالاً به دلیل بوده که موقعیت اجتماعی و فرهنگی مردم تا این زمان مشابهت قابل قبولی با عصر تشریع داشته است، اما اکنون تغییرات قابل توجهی داشته‌ایم و بنابراین نیاز به فهم مراد از آیات حجاب؛ الزامات و حدود آن را پیدا کرده‌ایم.
عضو شورای ساستگذاری و دبیر سرویس سیاست پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل با اشاره به نقل‌های تاریخی در باب وضعیت پوشش در زمان پیامبر(ص) قبل از بعثت، ابتدا و پس از آن در مدینه ابراز کرد: شاید تصور آن جامعه و درک وضعیت اجتماعی و فرهنگی آن برای ما سخت باشد، اما این درک و تصور لازمه فهم بهتر حکم تشریع شده از سوی اسلام است.
این استاد حوزه علمیه افزود: شاید یکی از اصلی‌ترین ویژگی‌های این جامعه قائل نبودن حق استقلال برای زن به عنوان یک موجود آزاد باشد، به این معنا که زنان در چنین جامعه‌ای به‌عنوان مایملک مرد بودند و اگر حقوقی برای آنان در نظر گرفته می‌شد تابع حق مالکیت مرد نه حق مستقل زن بود. شاید بتوان زن را در آن جامعه به حریم خصوصی مرد تشبیه کرد که ورود احکام و مبانی اسلام به این جامعه نوعی دخالت در حریم خصوصی مردان بوده است و طبیعتاً با ممانعت آنها مواجه شده است.
حجت‌الاسلام سید جوادی در ادامه بیان داشت: در این جامعه پوشش تابع قانون نبوده است اما قوانین نانوشته ناشی از فرهنگ در جامعه حاکم بوده و قبحی برای نمایان نشدن برخی قسمت‌های بدن وجود داشته است، از نظر فرهنگی باید بتوان فضایی را متصور شد که در آن تکثر لباس نشان اشرافیت بوده است، این واقعیت برای آن جامعه وجود دارد که تهیه لباس هزینه زیادی در برداشته است بر این اساس پوشش قابلیت اینکه نماد تفاخر باشد را پیدا می‌کند و بنابراین اشراف و متمکنین لباس‌هایی سنگین و با تعداد زیاد اجزاء، مثلاً بخشی برای روی دوش انداختن، بخشی برای دور سر پیچیدن، بخشی برای دور کمر پیچیدن و ... داشت‌اند.
مدیر موسسه مدرسه عالی فقه و اصول حوزه علمیه قم ادامه داد: همچنین پارچه‌های خاص ابریشمی و حریری نیز به دلیل تهیه سخت و پرهزینه بیشتر مورد استفاده طبقه اشراف قرار می‌گرفت، در نقل‌هایی روی زمین کشیده شدن لباس نیز نشان تفاخر بوده است و در مقابل طبقه تهی‌دست و فقیر دارای لباسی با اجزای کمتر و پارچه‌های ضخیم‌تر و سرسخت‌تر بوده‌اند، برای مثال اگر قسمت‌های آسیب‌پذیرتر لباس مثل زانو به پایین یا آرنج به پایین بدن پوشیده نبوده به خاطر فقر و نه به خاطر نمایان کردن زیبایی بوده است.
این استاد حوزه بیان داشت: قبل از اسلام این نوع از پوشش ارتباطی با ستر نداشته است یا در واقع صرف پوشیدگی موضوعیت نبوده است و برآمده از یک بستر فرهنگی- اجتماعی است.
حجت‌الاسلام سید جوادی ابراز کرد: پس از ظهور اسلام آنچه برای این جامعه از نظر زمانی در اولویت بوده مبارزه با ظلم، شرک و نظام های طاغوتی است و چندان در دوران مکه مفاهیم غنی از اخلاق جنسی و... نمی‌بینیم اگرچه به طور کلی قباحت برخی رفتارهای جنسی غلط گوشزد شده است.
عضو شورای ساستگذاری و دبیر سرویس سیاست پایگاه اطلاع رسانی فقه حکومتی وسائل گفت: پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه یک نظام حقوقی و شاکله حکومتی ایجاد می‌شود اما تا سال 6 هجری هیچ ابلاغی درباره ستر نشده است، بر اساس تاریخ، بین سال‌های 6 تا 8 هجرت اواخر دورن رسالت پیامبر(ص) سه آیه مرسوم به آیات حجاب نازل می‌شوند.
حجت‌الاسلام سید جوادی با اشاره به آیه 33 سوره احزاب، اظهار داشت: این آیه به زنان پیامبر(ص) اشاره دارد که بر آنان به چشم نیامدن و تبرج نداشتن لازم است.
وی با اشاره به آیه 59 سوره احزاب گفت: این آیه پوششی را از طریق پیامبر(ص) به زنان ابلاغ می‌کند و که ثمره آن شناخته شدن به کرامت یا آزادگی و مورد آزار قرار نگرفتن است، مطرح می‌کند.
مدیر موسسه مدرسه عالی فقه و اصول حوزه علمیه قم درباره شان نزول آیه 59 سوره احزاب بیان داشت: شان نزول آیه داستانی است که نقل تاریخی آن وجود دارد، خلاصه ماجرا این است که مردانی سر راه زنان قرار می‌گرفته‌اند و آنها را مورد آزار و اذیت قرار می‌داده‌اند. توجیه مردان این بوده است که وضعیت ظاهری این زنان ما را به این اشتباه انداخت که آنها کنیزان هستند و بنابراین حق ایذاء آنان را به خود دادیم.
حجت‌الاسلام سید جوادی افزود: این مبحث که آیا برای پیامبر(ص) خدا قابل‌قبول بوده است که در جامعه عده‌ای تحت عنوان کنیز و برده از حقوق کمتری برخوردار باشند و عده‌ای بیشتر ، نیازمند بررسی و بحث دقیق در رابطه با مبحث کنیز و برده‌داری است که در اینجا نمی‌گنجد. اما باید به این نکته توجه نمود که دستورات اسلام در کنار مستقل از ظرف زمان بودن، متناسب با سطح فرهنگی جامعه آن زمان تشریع شده است، که البته این مسئله در مورد مردان آزاد و برده نیز صادق است و موضوعی منحصر به زنان نیست. برای نمونه کنیزان به طور طبیعی در آن جامعه لباس ناقصی داشته‌اند از این نظر که کسی برای لباس کنیز خود هزینه نمی‌کرده است و دستوری که قرآن به‌عنوان راه‌حل در این آیه بیان می‌کند در برابر منطق حاکم بر آن جامعه است که می‌گوید حال که اینان دلیل مزاحمت برای شما را مشابهت پوششتان با کنیزان عنوان می‌کنند، نوع پوشش خود را عوض کنید تا به آزادگی و حرمت و کرامت شناخته شوید و مورد اذیت قرار نگیرید.
مدیر موسسه مدرسه عالی فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: ظرف تاریخی تشریع حکم حجاب این‌گونه بوده است و مسئله تمایز آزاد از کنیز در آن جامعه با صبغه تاریخی خاص خود در قبل از اسلام بسیار مهم و جدی تلقی می‌شده است. بنابراین، درواقع در ابتدای اسلام یک فرآیند طبیعی رخ‌داده است و از این فرآیند طبیعی انگیزه‌های استقبال از حجاب را می‌توان دریافت؛ یک اینکه اسلام به‌عنوان یک دین کرامت بخش به زن بروز کرد، دینی که حقوق و امتیازات و کرامات (درجات ایمانی و معنوی) وجیهه‌ای به زن داد و در ازای آن تکالیفی را هم به عهده او گذاشت که همین امر پذیرش این تکلیف را برای او معقول کرد، باید حجاب را به‌طور خاص در یک دوگانه آزاد و برده بررسی کرد، به این دو مورد به‌عنوان سیاست‌گذاری رسول‌الله در زمینهٔ حجاب باید توجه نمود.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این سؤال که اگر فرض کنیم الآن در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که در آن مقام و منزلت دلیلی برای تعیین حجابی که افراد را از هم متمایز کند وجود ندارد، گفت: اولاً این ازنظر حقوقی ممکن است درباره همه زنان یکسان باشد اما از نظر کرامتی به طور قطع کرامت همه انسان‌ها باهم برابر نیست، دیگر اینکه ظرف تاریخی و شأن نزول آیه، تمام فلسفه حجاب نیست.
حجت‌الاسلام سید جوادی افزود: خداوند در آیه 31 سوره نور از مردان و زنان مؤمن می‌خواهد از نگاه غیر عفیفانه چشم پوشی کنند و زنان زینت‌های خود را آشکار نکنند، ازنظر فقهی یک نکته اجمالی و کوتاه این است که هر دو آیه آخر از بین این سه آیه داری یک وجه مشترک هستند که به‌طورکلی وقتی خدا می‌خواهد حکمی شرعی را به مؤمنین ابلاغ کند یا مستقیماً از طریق پیامبر(ص) آن را ابلاغ می‌کند و یا به پیامبر(ص) امر می‌کند که آن را به مردم ابلاغ کن،آیات 31 سوره نور و 59 سوره احزاب از جنس این امر و هر دو با «قل» شروع شده‌اند، این‌گونه دستورات نشان می‌دهند رسول خدا(ص) به‌عنوان سرپرست جامعه تکلیف خاصی دارد. پایان پیام/487
(Shabestan/Berbagai-Sumber-Lain/ABNS)
Posting Komentar